در این مقاله :
تخمک گذاری چیست ؟
چه زمانی تخمک گذاری می کنید ؟
چگونه زمان تخمک گذاری را پیشبینی کنیم ؟
نشانه های تخمک گذاری

تخمک گذاری چیست ؟

تخمک‌گذاری مرحله‌ای از چرخه قاعدگی است که در آن یک تخمک بالغ از تخمدان آزاد می‌شود و زمینه را برای لقاح فراهم می‌کند . هر زن با میلیون‌ها تخمک نابالغ متولد می‌شود که معمولاً در هر ماه فقط یکی از آنها آزاد می شود . در طول تخمک گذاری، تخمک به سمت لوله فالوپ حرکت می کند، جایی که ممکن است با یک اسپرم برخورد کند و بارور شود. برای اکثر زنان سالم، تخمک گذاری معمولا یک بار در ماه، چند هفته پس از شروع قاعدگی اتفاق می افتد..

چه زمانی تخمک گذاری می کنید ؟

اگر طول سیکل های شما ۲۸ روزه است ( یعنی هر ۲۸ روز یکبار پریود می شوید ) تخمک گذاری در روز ۱۴ ام سیکل اتفاق میوفتد ، اما این برای همه یکسان نیست . یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز طول می کشد و تخمک گذاری معمولا ۱۲ تا ۱۶ روز پیش از شروع پریود بعدی اتفاق میوفتد .زمان تخمک گذاری در هر چرخه ی قاعدگی و از هر زن به زنی دیگر می تواند متفاوت باشد بنابراین بهتر است حداقل به مدت ۳ ماه یا بیشتر طول سیکل های خود را یادداشت کنید تا راحتتر بتوانید زمان تخمک گذاری خود را پیدا کنید .

در برخی از خانم ها تخمک گذاری همیشه اتفاق نمیوفتد یا ممکن است نامنظم باشد . بطور کلی اگر شما باردار باشید ، یا یایسه شده باشید یا بصورت منظم و مداوم از قرص های جلوگیری از بارداری استفاده کنید تخمک گذاری در شما اتفاق نمیوفتد . برخی بیماری ها یا اختلالات ( مانند سندرم تخمدان پلی کیستیک یا نارسایی زود رس تخمدان ) و برخی داروها ( مثل داروهای ضد افسردگی یا ضد تهوع یا شیمی درمانی ) نیز ممکن است باعث توقف در تخمک گذاری برای مدتی شوند . سایر عوامل مثل : سبک زندگی ، استرس ، کمبود یا اضافه وزن می توانند بر قاعدگی و تخمک گذاری تاثیر بگذارند .

اگر سیکل های قاعدگی شما نامنظم و یا کوتاهتر از ۲۱ روز یا طولانی تر از ۳۵ روز است توصیه می شود حتما با پزشک خود مشورت کنید تا علت بررسی شود . درست است که با وجود سیکل های نامنظم پیدا کردن زمان دقیق تخمک گذاری دشوار است اما بخاطر داشته باشید که ۱۴ روز پیش از شروع قاعدگی تخمک گذاری اتفاق میوفتد و شما با وجود دوره های نامنظم باز هم در روز های خاصی از سیکل خود می توانید باردار شوید .

اگر شما به تازگی زایمان کردید و قصد دارید نوزادتان بطور انحصاری با شیر مادر تغذیه کند ( به این معنی که هیچ منبع غذایی دیگری دریافت نمی کند ) ، توجه داشته باشید که در این مدت تخمک گذاری نخواهید داشت .اما همیشه استثناهایی وجود دارد و شما نمی توانید به شیردهی به عنوان روشی برای جلوگیری از بارداری اعتماد کنید . هنگامی که کودک شما از شیشه شیر یا غذاهای دیگر استفاده کند احتمالا تخمک گذاری دوباره اتفاق میوفتد . بنابراین اگر تصمیم ندارید یک خواهر یا برادر دیگر برای نوزادتان بیاورید حتما از یک روش جلوگیری مطمعن استفاده کنید .

تخمک گذاری چقدر طول می کشد ؟

احتمالا این سوال برایتان پیش آمده که تخمک گذاری چند روز طول می کشد ؟ زمانی که تخمک بالغ از سطح تخمدان آزاد می شود تا ۲۴ ساعت میتواند بارور شود . برای اینکه لقاح اتفاق بیوفتد شما باید از ۵ روز پیش از تخمک گذاری و در روز تخمک گذاری نزدیکی داشته باشید . بعد از این زمان شانس بارداری کم شده و باید تا سیکل بعدی خود صبر کنید .

چگونه زمان تخمک گذاری را پیشبینی کنیم ؟

اگر هدف شما بارداری شدن است یا بر عکس فعلا تصمیم به بارداری ندارید به دست آوردن زمان تخمک گذاری مهم است .

۱. اندازه گیری دمای پایه بدن

دمای پایه بدن یا BBT دمای بدن شما در حالت استراحت و پیش از انجام هرگونه فعالیت بدنی است . نزدیک به زمان تخمک گذاری دمای بدن شما بین 0.4 تا 1 درجه افزایش پیدا می کند . یکی از راه های تشخیص زمان تخمک گذاری این است که دمای پایه بدن خود را به مدت چند ماه با یک دماسنج دیجیتال اندازه بگیرید ( می توانید هر روز قبل از بلند شدن از رخت خواب دمای پایه بدن خود را اندازه بگیرید و یادداشت کنید ) بعضی روز ها ممکن است دمای پایه بدن نیم درجه یا بیشتر نوسان داشته باشد اما گول نخورید و بدنبال افزایش دمای ثابت باشید تا مطمعن شوید که تخمک گذاری اتفاق افتاده است . بعد از گذشت چند ماه از یادداشت دمای پایه بدن خود می توانید به زمان هایی که افزایش BBT داشتید اعتماد کنید و برای بچه دار شدن برنامه ریزی کنید .

۲ . ثبت قاعدگی های خود به مدت چند ماه

یکی دیگر از راه های ساده و ارزان برای تشخیص زمان تخمک گذاری ثبت زمان شروع و پایان قاعدگی خود برای چند ماه است .اگر چرخه قاعدگی شما منظم است ( یعنی بین ۲۱ تا ۳۵ روز ) به احتمال زیاد تخمک گذاری های شما منظم است و حدود ۱۴ روز قبل از شروع قاعدگی بعدی شما اتفاق میوفتد .
هرزمان که علایم تخمک گذاری را ( که در ادامه به آن می پردازیم ) تجربه کردید حتما آن ها را یادداشت کنید . علایم معمول تخمک گذاری می تواند شامل گرفتگی عضلات ، افزایش مخاط دهانه رحم ، حساس شدن سینه ها ، احتباس مایعات ، افزایش اشتها و تغییرات خلقی باشد .

۳. استفاده از کیت تخمک گذاری

کیت های پیش بینی کننده ی تخمک گذاری سطح هورمون LH را که در ادرار شما وجود دارد را اندازه گیری می کنند . تخمک گذاری بین 10 الی 12 ساعت بعد از افزایش این هورمون اتفاق می افتد . نحوه ی عملکرد کیت ها به این صورت است که روی کیت ادرار می کنید و منتظر می مانید تا دو خط ظاهر شود ، در این صورت تخمک گذاری احتمالا بین 24 تا 48 ساعت بعد اتفاق می افتد . این کیت های قیمت بالایی ندارند و بدون نسخه می توانید آن ها را از داروخانه تهیه کنید ، راهنمای استفاده از کیت ها در بروشوری که داخل جعبه آن وجود دارد نوشته شده است .

علایم تخمک گذاری

ممکن است بپرسید تخمک گذاری چه علایمی دارد و آیا می توان از روی علایم متوجه زمان تخمک گذاری شد ؟ علایم تخمک گذاری در هر فرد متفاوت است اما چند علامت رایج وجود دارد که در زمان تخمک گذاری ممکن است احساس کنید .
تغییرات هورمونی قبل و حین تخمک گذاری می تواند کل بدن را تحت تاثیر قرار دهد و علایمی را ایجاد کند . ممکن است علایم را از ۵ روز قبل از تخمک گذاری و در روز تخمک گذاری و حتی ۲۴ ساعت بعد از تخمک گذاری تجربه کنید اما اگر هیچ علایمی را تجربه نکردید نگران نباشید ، به این معنی نیست که تخمک گذاری اتفاق نمی افتد .

۱ . تغییر در مخاط دهانه رحم

یکی از علایمی که ممکن است در زمان تخمک گذاری تجربه کنید تغییر در مخاط دهانه ی رحم است . در حوالی تخمک گذاری ، ترشح هورمون استروژن در بدن افزایش می یابد که باعث می شود مخاط دهانه ی رحم مانند سفیده ی تخم مرغ حالت چسبناک ، کشدار و شفاف داشته باشد که به اسپرم کمک میکند به تخمک آزاد شده از تخمدان ها برسد . تغییر در مخاط دهانه رحم در اکثر زنان اتفاق می افتد اما ممکن است ظاهر و احساس در هر فرد متفاوت باشد .

۲ . افزایش حواس

در برخی خانم ها حس بویایی قوی ترمی شود که می تواند نشان دهنده زمان تخمک گذاری باشد . در این مرحله بدن شما آماده است تا بیشتر جذب بوی بدن همسرتان شوید ، همچنین برخی از خانم ها نیز افزایش حس چشایی را گزارش کرده اند .

۳ . درد و حساسیت در سینه ها

حساس شدن سینه ها و یا احساس درد در نوک سینه از علایم دیگر تخمک گذاری است که به دلیل تغییرات هورمونی ایجاد می شود . برخی از خانم ها این حساسیت را درست قبل از تخمک گذاری تجربه می کنند اما برخی دیگر ممکن است بعد از تخمک گذاری آن را احساس کنند .

۴ . درد خفیف در ناحیه لگن و یا پایین شکم

درد و گرفتگی خفیف در ناحیه لگن و زیر شکم که به آن ” میتل اشمرز ” گفته می شود هر بار در یک سمت شکم ایجاد می شود و ممکن است چند دقیقه تا چند ساعت طول بکشد و همراه با خونریزی خفیف واژینال ، ترشح یا حالت تهوع خیفف و کوتاه مدت باشد . برای کاهش این درد نیازی به استفاده از مسکن نیست اما اگر درد مداوم و شدی است برای رد بیماری هایی مثل آندومتریوز و کیست تخمدان به پزشک مراجعه کنید .

۵ . لکه بینی خفیف و ترشحات قهوه ای رنگ

لکه بینی و ترشحات قهوه ای رنگ حین تخمک گذاری رایج نیست اما طبیعی است . این علامت تخمک‌گذاری زمانی رخ می‌دهد که فولیکولی که تخمک در حال رشد (تخمک) را احاطه کرده و از آن محافظت می‌کند، بالغ شود، رشد کند و سپس پاره شود و در نتیجه مقدار کمی خونریزی ایجاد شود . با گذشت زمان ، خون به رنگ قهوه ای در می آید، به همین دلیل است که ترشحات تخمک گذاری ممکن است از قرمز تا قهوه ای تیره متغیر باشد . جای نگرانی نیست مگر اینگه لکه بینی ادامه دار باشد که برای بررسی علت باید به پزشک مراجعه کنید .

۶ . افزایش میل جنسی

تغییر در میل جنسی یکی دیگر از علائم رایج تخمک گذاری است. برخی از زنان متوجه می‌شوند که میل جنسی آنها در طول تخمک‌گذاری افزایش می‌یابد .. که می تواند راز طبیعت برای حفظ و بقای جمعیت باشد .

۷ . تغییر در دهانه رحم

در طول تخمک گذاری، دهانه رحم شما ممکن است بالاتر، نرم تر و بازتر شود. شما می توانید دهانه رحم خود را به همراه مخاط خود برای علائم تخمک گذاری بررسی کنید، اما یادگیری تفاوت هایی که احساس می کنید ممکن است زمان ببرد و اغلب دشوارتر از مشاهده سایر علائم تخمک گذاری ذکر شده در بالا است. اگر می‌خواهید برای بررسی تغییرات دهانه رحم به عنوان نشانه تخمک‌گذاری راحت‌تر تلاش کنید، توصیه می‌شود در هر موقعیتی که برای قرار دادن تامپون استفاده می‌کنید بایستید (مثلاً در کنار توالت با یک پا بالا روی صندلی ) و از انگشت خود برای لمس درون استفاده کنید. در بسیاری از زنان با چرخه منظم، درست قبل از تخمک گذاری، دهانه رحم نرم تر است، مانند لمس لب های شما، اما بعد از تخمک گذاری احساس سختی می کند، بیشتر شبیه لمس نوک بینی است. همچنین یک ماما می تواند با استفاده از اسپکولوم ( وسیله ی معاینه ) تغییرات دهانه رحم را بررسی کند و به شما راهنمایی بیشتری در مورد نحوه انجام آن در خانه بدهد .

۸ . حالت تهوع و سردرد

حالت تهوع و سردرد دو عارضه جانبی احتمالی تخمک گذاری به دلیل تغییر سطح استروژن و پروژسترون شما هستند .

۹ . تغییر در دمای پایه بدن

همانطور که در بالا ذکر شد، دمای پایه بدن شما در طول تخمک‌گذاری افزایش می‌یابد . پس از ردیابی دمای پایه بدن خود برای چند ماه، به راحتی متوجه الگوها و شناسایی تغییرات قابل توجه بدن خود خواهید شد .درک زمان تخمک گذاری کلیدی برای باردار شدن است ، هر چه بیشتر بدن خود را بشناسید ، بهتر می توانید زمان تخمک گذاری را پیش بینی کنید .